?وَ أَوْحى رَبُّکَ إِلَى النَّحْلِ أَنِ اتَّخِذِی مِنَ الْجِبالِ بُیُوتاً وَ مِنَ الشَّجَرِ وَ مِمّا یَعْرِشُونَ
? ثُمَّ کُلِی مِنْ کُلِّ الثَّمَراتِ فَاسْلُکِی سُبُلَ رَبِّکِ ذُلُلاً یَخْرُجُ مِنْ بُطُونِها شَرابٌ مُخْتَلِفٌ أَلْوانُهُ فِیهِ شِفاءٌ لِلنّاسِ إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیَةً لِقَوْم یَتَفَکَّرُونَ
ترجمه:
 و پروردگار تو به زنبور عسل «وحى» و (الهام غریزى) نمود که: «از کوهها و درختان و داربستهائى که مردم مى سازند، خانه هائى برگزین!»
سپس از تمام ثمرات (و شیره گلها) بخور و راههائى را که پروردگارت براى تو تعیین کرده است، به راحتى بپیما، از درون شکم آنها، نوشیدنى با رنگهاى مختلف خارج مى شود که در آن، شفا براى مردم است؛ به یقین در این امر، نشانه روشنى است براى جمعیتى که مى اندیشند…

« سوره نحل,آیات 69ـ68 »

???

زنبور عسل با اینکه از معروف ترین زنبور هاست اما درصد کمی از گونه های زنبور را شامل می شود. که ما در این وبلاگ،زنبور عسل را بررسی می کنیم و ویژگی های شگفت انگیز این حشره خارق العاده را به شما بیان می کینم.زنبور عسل به طور کلی مربوط به قاره های قدیم (آسیا،اروپا،آفریقا) بوده که همراه انسان به قاره های جدید برده شد. تغذیه هر موجودی در کره زمین با مرگ موجودات دیگری همراه بوده،اما تغذیه زنبور عسل نه تنها کوچکترین نقصی در زنگی هیچ موجودی به وجود نمی آورد؛بلکه حیات جدیدی به هزاران موجود دیگر می بخشد که این یکی از موارد استثنایی در جهان است.محل زندگی زنبوران عسل را کندو می گویند. در داخل کندو زنبوران با ساختن حجرات شش ضلعی در طرفین پایه مومی به پرورش نسل و ذخیره کردن گرده گل و عسل می پردازند،که انسان ها در ابتدا از کندو های بومی استفاده  می کرد که به تدریج به آن تکنیک های جدید و بهتر افزوده شد و به طور قابل توجهی در ساختن کندو ها پیشرفت حاصل شد.

 

• 

? آناتومی بدن زنبور عسل

بدن زنبور عسل به سه بخش تقسیم می شود:
سر، قفسه سینه و شکم. هر بخش به اهداف خاصی عمل می کند و از عملکرد اجزای بدن آن پشتیبانی می کند
?سر:دارای چشم، آنتن ها و ماندیبل ها

?قفسه سینه: پایه برای پاها و بال ها است،

?شکم  :دارای غده موم و اندام های تولید مثل است.

• ? آنتن:
  دو آنتن در سر زنبور عسل یک قدرت حسی ایجاد می کند، که عملکردی را برای حس لامسه، بویایی، طعم و حتی یک فرم منحصر به فرد شنوایی فراهم می کند. “مفصل” در امتداد آنتن وجود دارد.
  برای لمس، آنتنها از مکانیزم گیرنده استفاده می کنند. احساس لمس یک مزیت کاملا واضح است، اما با کمال تعجب دانشمندان پی بردند که آنها حس شنوایی را کنترل می کنند.
  سالهای زیادی فکر می کردیم که زنبورها با وجود داشتن یک مجموعه از حواس های اولیه – قادر به شنیدن نیستند . درواقع، فاقد گوش شنوائی (مانند ما در انسان) است. با این حال، دانشمندان گیج شدند چرا برخی مطالعات نشان داد زنبورها واقعا به صدا پاسخ می دهند. در تحقیقات بیشتر مشخص شد که گیرنده ها به حرکت ذرات هوا در فرکانس های مربوط به صدا واکنش نشان می دهند.در واقع، زنبورها قادر به تشخیص صدا هستند. آنتن ها همچنین دارای گیرنده های بویایی (بخش های دیگر آناتومی زنبور عسل نیز می توانند بوها را تشخیص دهند). تنها در آنتن ها، زنبورها 170 گیرنده بو را وجود دارد.
  زنبورها همچنین از آنتن های خود برای ارتباط با زنبورهای دیگر از طریق لمس استفاده می کنند. جالب توجه است که آنت سمت راست زنبور عسل به طور انحصاری برای برقراری ارتباط است.

 

• ? چشمهای مرکب:

زنبور عسل دارای دو مجموعه چشم ترکیبی و ساده است. وقتی که به یک زنبور عسل نگاه می کنیدچشم های بزرگی که می بینید چشمان ترکیب هستند. هر چشم ترکیب از واحد های مختلف چشم ساخته شده است. این واحدها یک تصویر جداگانه را دریافت می کنند و اطلاعات را به مغز منتقل می کنند که در آن یک تصویر واحد با هم ترکیب شده اند. این روند همچنین به توانایی زنبور عسل برای دیدن دنیای نور کمک می کند .
بینایی قطبی شده مانند نگاه کردن به یک جفت عینک آفتابی است. این نوع بینایی اجازه می دهد تا زنبورها حرکت کنند، سریعتر اطلاعات را پردازش کنند و چشمشان را از شدت نور روز حفظ کنند. در حال مشاهده جهان از طریق قطبی شدن، زنبورها یک شکل جهش یافته از دید تونل هستند که آنها را به منبع غذا و بازگشت به کندو هدایت می کند.

• ?چشم های ساده:

سه چشم ساده از زنبور عسل دارای یک لنز تک است، اما در نورuv دیده می شود . نور uv اجازه می دهد زنبور عسل محل گرده را به عنوان یک نقطه ببینند چشم های ساده زنبورها به همراه چشم های ترکیبی آنها ابزار مناسب برای مشاهده محل منبع مواد غذایی است.

• ?پروبوکسی:

پروبوکسی نام دیگری برای زبان زنبور است. پروبوکسی همچنین برای تمیز کردن مخصوص ملکه استفاده می شود

• ?ماندابل:

ماندابل ها فک های فوق العاده قوی زنبور عسل است که از بقیه دهان محافظت می کند. دهان شامل یک زبان و دیگر ارگانهای پیچیده است که شهد گل را جمع آوری می کنند.
زنبور عسل کارگر ماده با ملکه و زنبور عسل نر متفاوت است. ملکه و زنبور نر ماندیبل ها را نشان می دهند که در برش و گزش کمک می کنند، اما ماندابل های زنبور عسل کارگر برای تولید موم از دهان خود کار آسانی انجام می دهند.

• ?سر:

با توجه به اندازه آن، توانایی فوق العاده ای برای پردازش اطلاعات غنی و تصمیم گیری دارد . مغز از مجموعه ای از لوب ها تشکیل شده است.
غده هایی در داخل سر وجود دارند که ترشحات دهان را تولید می کنند که در ایجاد موم و ژله سلول (ماده ای است که زنبور های کارگر برای تغذیه ملکه تولید می کند) استفاده می شود.

• ?قفسه سینه:

قفسه سینه عمدتا در حرکات متحرک تمرکز دارد. قفسه سینه شش پا و دو جفت بال دارد. عضلات در قفسه سینه اجازه می دهد زنبور عسل در طول پرواز حرکات بال را در کنترل داشته باشد . انقباض های سریع ماهیچه ها باعث ایجاد حرکات بال می شود.

• ?بال ها:

بال های زنبور عسل می توانند حشره را از طریق هوا در 15 مایل در ساعت حمل کنند. این بال ها در دو جفت قرار گرفته اند، توسط یک ردیف از قلاب ها به قسمت پشتی متصل شده اند.هر دو به پرواز کمک می کنند.
سرعت توسط عضلات پالس سریع در قفسه سینه به دست می آید. در حقیقت، زنبورها دارای دامنه ای با فاصله 3 مایلی از کندو هستند و به آنها اجازه می دهند تا منطقه خود را از گرده افشا نی گسترش دهند

• ?پا :

زنبور عسل دارای سه جفت پا است که به شش قسمت تقسیم می شوند که بسیار انعطاف پذیر هستند. پاهای جلو مخصوص برای تمیز کردن آنتن ها طراحی شده اند، در حالی که پاهای عقب به حمل گرده اختصاص داده است.
هر پا دارای پنجه برای گرفتن و پد های چسبنده است که به زنبور در فرود سطوح نرم و صاف کمک می کند زنبورها همچنین دارای گیرنده های طعم دار در نواحی پاها هستند. زنبور عسل با استفاده از پاها ی جلوی خود برای تمیز کردن آنتن.استفاده می کند و پاهای میانی به جمع آوری گرده کمک می کند.

• ?سبد گرده :

سبد گرده بر پاهای زنبورها قراردارد .برای کمک به نگه داشتن گرده در طول پرواز است .

• ?شکم :

در ملکه، شکم ویژگی اسپرماتیکا است که برای ذخیره اسپرم جمع آوری شده است و تخمدان ملکه بالغ خواهد شد وملکه شروع به تولید تخم بین 1-2 هفته خواهد کرد و تا زمان مرگ او تخم گذاری را ادامه خواهد داد.اندام جنسی در زنبور نر یک بار استفاده می شود انزال او بسیار انفجاری است که می تواند توسط گوش انسان بشنود.

• ?غدد موم :

در زنبورهای کارگر، چهار جفت غدد تولید موم در زیر شکم وجود دارد. اینها موم مایع را ترشح می کنند که در معرض هوا به مقیاس های نازک تبدیل می شوند.وظیفه ایجاد موم درون کندو بعهده زنبورهای کارگر جوان است.

---

? انواع زنبور عسل در کندو

زنبور هایی که در داخل کندو هستند،در اصل سه نوع اند؛ که عبارتند از :

1. ملکه
2. زنبور نر
3. زنبور کارگر (ماده)
4. نوزادان (که بعد از چند روز به زنبور تبدیل می شوند.)

?ملکه:

زنبور ملکه، مادر اکثر زنبورهای موجود در کندو است. جنسیت ملکه ماده بوده و مهم‌ترین وظیفه‌اش تخم‌گذاری است. ملکه رهبر کندو محسوب شده و اگر ملکه را بردارند یا کشته شود و جانشینی برای او وجود نداشته باشد بعد از سه یا چهار ساعت تمام کارهای کندو متوقف می‌شود و زنبورها بعد از مدتی، (حدوداً دو روز) اگر داخل کندو تخم روز وجود داشته باشد شروع به تولید شفیره ملکه برای تولید ملکه جدید می‌کنند؛ پس از مدت دو هفته ملکه‌ها از شفیره بیرون می ایند و با هم مبارزه می‌کنند تا سرانجام قوی‌ترین آن‌ها دوباره رهبری کند و کار را به عهده می‌گیرد اما اگر تخم روز داخل کندو نباشد، بعد از مدت کوتاهی کارگران شروع به بکرزایی می‌کنند و کندو نر ریز می‌شود و در معرض نابودی قرار می‌گیرد. ملکه از اواخر فروردین تا اواخر خرداد در شرایط متعادل روزانه حدود ۱۵۰۰ تا ۴۰۰۰ تخم می‌گذارد. ملکه‌ها و کارگرها از تخم‌های لقاح شده (۳۲ کروموزوم) و نرها از تخم‌های غیر لقاح شده (۱۶ کروموزوم)، به وجود می‌آیند. طول بدن ملکه بسته به هر نژاد متفاوت است و به‌طور طبیعی بیش از ۵ سال می‌تواند زنده بماند. در زنبورداری تجاری به علت کاهش تخم‌ریزی بیش از دو سال از یک ملکه استفاده نمی‌شود. ملکه زنبور عسل در زمان شفیرگی، عسل و گرده نمی‌خورد و به جای آن ژل رویال که از غدد ترشحی زنبوران کارگر می‌باشد مصرف می‌کند و بخاطر همین تک غذا بودن در ۵ روز اول زندگی ۱۲۵۰ برابر بزرگتر از بقیه زنبوران می‌شود و عمر این زنبور از حدود ۴۵ روز به ۵ تا ۷ سال افزایش پیدا می‌کند و شفیره‌ای که از عسل و گرده تغذیه شود هیچگاه به ملکه تبدیل نشده و کارگر خواهد شد. ملکه تا آخر عمر توسط ژل رویال تولیدی کارگران تغذیه می‌شود.

?زنبور نر:

تخم‌های بارور نشده ملکه به زنبورهای نر تبدیل می‌شوند. حجره‌های محل پرورش زنبورهای نر نسبت به زنبورهای کارگر بزرگ‌تر است. زنبورهای نر فاقد نیش و توانایی جمع‌آوری گرده و شهد هستند و تنها وظیفه آنها جفت‌گیری با ملکه است. آنها تعداد کمتری نسبت به زنبورهای کارگر دارند. زنبورهای نر سر و بال‌های بزرگی دارند و تا می‌توانند عسل می‌خورند.البته زنبورهای نر پس از جفت‌گیری می‌میرند و عمر آنها تقریباً ۲۴ روز است. گرچه زنبورهای نر از نظر ژنتیکی هاپلوئید هستند ولی برای اولین بار Rothenbuhler در سال ۱۹۵۷ نرهای زنبور عسل را مشاهده کرد که ترکیب بافت‌های آن هاپلوئید و دیپلوئید بودند.متعاقب آن محققین دیگر این اکتشاف را تأیید کردند. تا قبل از این کشف چنین تصور می‌شد که تخم‌های هموزیگوت دیپلوئید می‌میرند و قابلیت ادامه حیات نداشته و نمی‌توانند به زنبور نر تبدیل شوند. ولی Woyke در سال ۱۹۶۲ و ۱۹۶۳ ثابت کرد که تخم‌های دیپلوئید نر تفریخ شده ولی لاروهای حاصله بوسیله زنبورهای کارگر خورده می‌شوند. این محقق در مطالعات مختلف به این نتیجه رسید که تخم‌های دیپلوئید نر که در شرایط طبیعی قادر به ادامه حیات نیستند را می‌توان به‌طور مستقل و مجزا از کلنی و در داخل انکوباتور پرورش داده تا اینکه تبدیل به زنبور نر دیپلوئید شوند.Woyke در سال ۱۹۶۷ در بیست و یکمین کنگره بین‌المللی تحقیقات زنبور عسل، علت خورده شدن لاروهای نر دیپلوئید در داخل کندو توسط زنبورهای کارگر را بدین صورت گزارش نمود که فرمون مخصوصی توسط لاروهای نر دیپلوئید ترشح می‌شود که زنبورهای کارگر با دریافت این فرمون به وجود آنها پی برده و رفتار غریزی همخوارگی آنها تحریک شده که منجر به خوردن اینگونه لاروها می‌گردد.

? زنبور کارگر (ماده):

جنسیت زنبورهای کارگر ماده بوده و بیشتر جمعیت کندو را تشکیل می‌دهند طول بدن آن‌ها تقریباً ۱۰ میلی‌متر می‌باشد. در یک کندوی قوی با بیش از ۱۰ قاب، حدود ۷۰ هزار زنبور کارگر وجود دارد. زنبورهای کارگر با اینکه ماده هستند توانایی بارور شدن ندارند؛ ولی در صورت نبودن ملکه در کندو می‌توانند تخم ریزی کنند؛ که در زنبورداری نرزا گفته می‌شود؛ که این تخم‌ها به دلیل عقیم بودن زنبور کارگر به زنبور نر تبدیل می‌شود. نیش زنبورهای ماده خاردار بوده و طول آن در حدود ۱ میلی‌متر می‌باشد. به خاطر وجود همین خارها پس از نیش زدن و ورود زهر به بدن موجوداتی که ساختار گوشتی دارد نیش در پوست گیر کرده و موجب جدا شدن کیسه زهر از زنبور می‌شود؛ و پس از چند دقیقه زنبوری که نیش زده خواهد مرد. این باور اشتباه وجود دارد که زنبورها به صورت آگاهانه اقدام به نیش زدن می‌کنند و به عبارتی خود را فدا می‌کنند ولی زنبورها به هیچ وجه نمی‌دانند بعد از نیش زدن کیسهٔ زهرشان پاره خواهد شد.

?وظایف زنبورهای کارگر:

• رفتن به خارج از کندو و تهیه عسل از شیره گل‌ها
• جمع‌آوری گرده گل
• تغذیه نوزادان
• تهیه صمغ برای پوشاندن شکاف‌ها و روزنه‌ها جهت جلوگیری از ورود نور و مواد خارجی به کندوکه به آن بره موم می‌گویند.
• نگهبانی و رسیدگی به وضع نوزادان و ملکه و پرستاری از آنان
• تمیز کردن کندو و تهیه هوای مورد نیاز آن
• انبار کردن اندوخته‌ها و مرمت کندو
• تهیه آب برای ادامه حیات و نمک برای رشد نوزادان

تعدادی از کارگران در هر ساعت شیره دویست تا سیصد گل را مکیده و به کندو می‌آورند و به مأمورهای حمل و نقل تحویل می‌دهند و آن‌ها نیز عسل دریافت کرده را انبار می‌کنند. در ورودی لانه چندین زنبور پاسداری می‌کنند و مانع ورود حشرات بیگانه و غارتگر می‌شوند. در داخل کندو عده‌ای مأمور نظافت هستند و فضولات زنبوران نر را که کاری جز خوردن عسل ندارند از کندو بیرون می‌برند. چند زنبور هم با بال زدن پیوسته حرارت کندو را تعدیل و هوا را تهویه می‌کنند. پرستاران هم مواد غذایی را به نوزادان و ملکه می‌رسانند. غذای ملکه ژل رویال می‌باشد؛که به همین دلیل است که زنبور های عسل نمی توانند تنهایی زندگی کنند و به همکاری یکدیگر نیاز دارند،به عبارتی می توانم بگویم در جامعه ای که ما در آن در حال زندگی هستیم پر از مردم بی کار هست و از طرفی مردم از کمک به یکدیگر عاجز شده اند ولی یک کندوی زنبور عسل که مثل یک ختانواده هستند هیچ گاه از کمک به یکدیگر عاجز نمی شوند که هیچ بلکه وظایف خود را کاملا میدانند و از آن سر پیچی نمی کنند ولی دلیل این همه نظم چیست؟ آیا یکی می آید و به تک به تک این زنبور ها آموزش میدهد و وظایفشان را می گوید؟باید بگویم که خیر این طور نیست تمام این نظم هماهنگی کاملا ژنتیکی هست و از طریق DNA در جسم تک تک آنها غریز کرده است که نشانگر یکی دیگر از شگفتی های خالق هستی می باشد. 

?نوزادان:

نوزادان پس از خروج از تخم بعد از طی دو مرحله به صورت زنبور کامل در می‌آیند. در مرحله اول به صورت کرم‌های سفیدی هستند و در خانه‌های کوچکی به سر می‌برند و پرستاران به آن‌ها غذا می‌رسانند و پس از چند روز به صورت زنبورهایی در می‌آیند که هنوز کامل نشده‌اند و به حالت خوابیده و خشک شده به سر می‌برند (مانند حالت پروانه ابریشم در پیله) به این جهت غذا نمی‌خورند تا وقتی که به صورت حشره کامل درآیند.

---

?فرآورده های زنبور عسل:

اکثر انسان ها وقتی نام زنبور عسل را می شنوند فقط یاد تولید عسل و نیش آنها می افتند، ولی نمی دانند که این حشره چه فراورده ها و شگفتی های دیگری دارد که ارزش فراوانی دارند؛ که این فر آورده ها عبارتند از :

• عسل
• گرده گل
• موم
• بره موم
• ژل سلطنتی (ژل رویال)
• زهر زنبور

?عسل:

عسل از جنبه اقتصادی و کمی، اولین و مهم ترین فرآورده زنبورعسل محسوب می شود که از زمان باستان مورد استفاده بشر قرار گرفته است. تاریخ استفاده از عسل همگام با تاریخ خلقت بوده و تقریبا در هر فرهنگی می توان شواهد بهره گیری از آن را به عنوان یک منبع غذایی و به عنوان نمادی، در مذهب، موسیقی و درمان بیماری یافت. عسل تازه استخراج شده مایع چسبناکی است که این ویژگی تماماً به مواد موجود در آن، به ویژه میزان آب موجود در آن مرتبط می باشد.

رنگ عسل از جنبه تجاری و تعیین شکل نهایی آن دارای اهمیت زیادی است. عسل تیره تر، اغلب مصارف صنعتی دارد؛ در حالی که عسل های روشن تر برای استفاده مستقیم خرید و فروش می شوند. در اکثر کشورهایی که برای عسل بازار بزرگی وجود دارد، رنگ عسل تعیین کننده میزان اولویتی است که خریدار برای محصول در نظر می گیرد (به عنوان نشانه ای از طعم مطلوب)، بنابراین تصمیم گیری درباره کیفیت کلی و رنگ عسل به خودی خود مهمترین عامل تعیین کننده قیمت های عرضه و فروش کلی آن محسوب می شود.

? کاربرد عسل در درمان بیماری ها:

• بیماری قلبی
• دستگاه گوارش
• بیماری روده
• درمان ضعف اعصاب
• افزایش حافظه
• بهبود مشکلات کبد
• کلیه
• دیابت
• پیشگیری از گرفتگی های رگ های خونی
• رفع بیماری های چشم
• درمان مشکلات ریوی
• بهبود زخم ها
• درمان سوختگی
• جلوگیری از قطع عضو با عسل در افراد مبتلا به دیابت
• درد مفاصل
• بیماری های دهان
• مشکلات دندان
• افزایش شیر مادر
• پاد زهر سموم
• رفع حساسیت
• بیماری های پوستی
• جلوگیری از پیری

خواص فیزیکی عسل :

رنگ	طلایی
عطر و بو	بستگی به نوع گرده گل ای که به عسل تبدیل شده دارد
طعم	شیرین
شکل ظاهری	چسبانک و شیره ای

 

 

? گرده گل:

یکی دیگر از فرآوردهای زنبورعسل گرده گل بوده که دارای ارزش غذایی فراوان است و به عنوان تنها غذای کامل نام نهاده اند.اینگونه است که کار برجسته و اجرایی ورزشکاران به علت خوردن گرده و تغذیه از این غذای معجزه آسا می باشد.دانه های گرده کوچک می باشند، سلول های جنسی نر کیسه های گرده در گیاهان پر گل تشکیل می شوند و در داخل شیپور گل که غالباً در گل ها طویل هستند، رشد می کنند. ارزش گرده به عنوان یک ماده غذایی مکمل یا دارو مهم است که سبب جذب و دسترسی بهتر مواد مغذی می شود.گرده ای که بوسیله زنبوران جمع آوری می شود و در غذاهای گوناگون یا داروهای خوراکی به کار می رود بی شک همان گرده ریز و دانه دانه گل ها است.گرده همانند سایر غذاهای پروتئینی،ارزش غذایی خود را به سرعت از دست می دهد؛ البته در صورتی که به طور غیر صحیح انبار شود. کیفیت گرده تازه انبار شده در درجه حرارت اطاق معمولا ظرف چند روز از دست می زود. گرده تازه ذخیره شده در فریزر ارزش غذایی اش را بعد از یک ماه از دست می دهد.

خواص درمانی گرده گل

• تنظیم موثر در عملکرد روده
• دفع چربی از بدن
• کنترل وزن
• درمان یبوست
• آرام بخش اعصاب
• کنترل سطح کلسترول خون
• رفع کم خونی
• اشتها آور
• درمان آلرژی
• رفع حساسیت
• سلامتی و زیبایی با گرده
• درمان ورم پروستات
• جلوگیری از رشد باکتری های مضر
• درمان بیماری های کبد
• درمان مشکلات ناباروری
• درمان بیماری های پوستی

?خواص فیزیکی گرده گل:

رنگ	زرد_ طلایی
عطر و بو	بستگی به نوع گل دارد
طعم	تند
شکل ظاهری	پودری

 

 

? موم:

موم از فرآورده های زنبورعسل می باشد و فرآورده های ساخت بشر را که بیشتر از مشتقات نفتی است، کلمه موم در بر میگیرد.قرن ها پیش، به ارزش موم زنبور به عنوان بهترین ماده برای شمع سازی پی برده بودند. قبل از پیدایی موم های نفتی ارزان، از چربی آب کرده برای شمع های ارزان و موم تقلبی استفاده می شد.در گذشته، موم زنبور مصرف های متعددی داشت. با اینکه در بسیاری از موارد موم زنبور را می توان با موم های ارزانتر مصنوعی جایگزین کرد، خواصی مانند دارویی، شکل پذیری و عطر آن مصرف مداوم ان را تضمین می کند. زیرا بسیاری از خواص را نمی توان با موم های مصنوعی به دست آورد.موم یک ماده خنثی با شکل پذیری زیاد در درجه حرارت نسبتا پایین حدود ۳۲ درجه سانتی گراد است. در این درجه حرارت، اکثر موم های گیاهی خیلی سخت تر بوده و ساختمان بلوری دارند. موم زنبور نیز در آب نامحلول و در برابر بسیاری از اسیدها مقاوم می باشد.

?خواص درمانی موم

• چاک گوشه لب
• درمان نقرس
• درمان زگیل های پوستی
• تسکین دردهای رماتیسمی

?خواص فیزیکی موم :

رنگ	زرد
عطر و بو	ندارد
طعم	ندارد
شکل ظاهری	جامد-خمیری

 

 

 

? بره موم :

یکی از فرآورده های زنبورعسل بره موم بوده که از مقادیر مختلفی موم زنبور و رزین ها می باشد. بره موم توسط زنبورعسل از گیاهان، بویژه از جوانه گل ها و برگ ها جمع آوری می شود. چون مشکل است زنبورها را در پروازهای گشتی مشاهده کرد، منابع عصاره رزین ها معمولا آشکار نیستند. زنبورها، رزین های محافظ جوانه گل و برگ را با آرواره های خود می تراشند و همانند دانه گرده آنرا روی ساق پاهای عقب خود در سبد گرده حمل می کنند. درحین جمع آوری بره موم رزین ها، مقداری بزاق و سایر ترشح های زنبور و همچنین موم با آن مخلوط می گردند.این رزین ها بوسیله زنبورهای کارگر مورد استفاده قرار می گیرند تا داخل حفره های تخمگذاری را پر کنند، شان ها را تعمیر کنند، شکاف های کوچک موجود در کندو را ببندند و ابعاد دریچه ورودی کندو را کاهش دهند.

? خواص فیزیکی بره موم:

رنگ بره موم از زرد تا قهوه ای تیره متغیر است که به منشاء رزین ها بستگی دارد. بطور کلی بره موم نسبتا پایدار می باشد؛ اما مدت نگهداری مهم است. بره موم و عصاره هایش باید در ظرف های بدون منفذ و سربسته در تاریکی، ترجیحا در دمای کمتر از ۱۲-۱۰ درجه سانتی گراد و دور از گرمای زیاد و مستقیم نگهداری شوند. به همین دلیل بره موم خیلی کهنه نباید با بره موم تازه تر مخلوط گردد.

رنگ	قهوه ای
عطر و بو	تند و شدید
طعم	تلخ
شکل ظاهری	خمیری

 

 

? خواص درمانی بره موم:

• درمان دندان درد
• درمان تبخال
• درمان زخم های دهانی
• درمان زخم ها و سوختگی ها
• تقویت و شادابی پوست
• خواص بی حسی موضعی
• داروی ضد سرطان
• درمان زخم ها و آکنه
• درمان میخچه
• جلوگیری از قطع عضو
• درمان آبسه و ورم مفاصل
• جلوگیری از ریزش مو

? ژل سلطنتی (ژل رویال) :

ژل سلطنتی بوسیله غده هیپوفارنژل یا فوق حلقی (گاهی غده غذایی لارو و شفیره زنبورها نیز نامیده می شود) زنبورهای کارگر جوان (پرستار) به منظور تغذیه به لاروها و زنبور ملکه بالغ ترشح می شود.ژل سلطنتی به همان صورتیکه ترشح می شود، به طور مستقیم به ملکه یا لاروها خورانده شده و ذخیره نمی شود. به این دلیل ژل رویال جزء فرآوردهای زنبورعسل سنتی به حساب نمی آید.طی پرورش ملکه، تنها در حالتی برداشت آن ممکن است که برای لارو زنبورها و ملکه به مقدار زیادی ژل سلطنتی تولید شود. لاروهای ملکه نمی توانند این غذا را به سرعتی که تهیه می گردد، مصرف کنند و ژل سلطنتی در سلول های ملکه جمع می شود. بنابراین تعریف تجاری دقیق ژل رویال به روش تولید مربوط است؛ یعنی این غذا ویژه لاروهای زنبور است که چهار تا پنج روزه می باشند.

? خواص درمانی ژل رویال:

• کاهش فشار خون و سکته
• افزایش فعالیت غده جنسی
• درمان افسردگی خانم ها
• تحریک انسولین و جلوگیری از بروز بیماری قند
• افزایش شیر مادر
• درمان بیماری های پوستی
• جوان سازی پوست
• پانسمان زخم ها با محلول ژل رویال
• افزایش اشتها
• بهبود فشار خون و درمان افسردگی در بیماران مسن
• کاهش ضعف و اختلالات روانی
• کنترل وزن

? خواص فیزیکی ژل رویال:

رنگ	کرمی
عطر و بو	تند و شدید
طعم	ترش
شکل ظاهری	ژلاتینی

 

 

?زهر زنبورعسل :

یکی دیگر ازفرآوردهای زنبورعسل زهر آن می باشد که مایع شفاف، بی بو و آبکی است. هنگام تماس پیدا کردن با غشاء مخاط یا چشم ها، سبب سوزش و تحریک بسیار زیادی می گردد. زهر خشک، زرد کمرنگ بوده و بعضی از فرآورده های تجاری آن قهوه ای رنگ می باشند و عقیده بر این است که به علت اکسیداسیون بعضی از پروتئین های زهر حاصل می شود. زهر حاوی بعضی مواد فرار است که به سهولت طی جمع آوری از دست می روند. که اخرین اخباری که از فواید و کاربرد های زهر زنبور عسل ه دستمان آمده، که این ماده در بهبود بیماران کرونایی نیز نقش به سزایی دارد که احتمال زیاد اینکه با نیش زنبور و وارد شدن این زهر ه بدن انسان برای این ویروس مانند پادزهر عمل میکند و بیمار از خطر مرگ در امان مانده و پس از مدتی بهبودی خود را به دست می آورد. 

?خواص درمانی زهر زنبورعسل:

• درمان ام. اس
• درمان کمر درد و التهاب مهره ها
• درمان دردهای آرتروز
• درمان تومور
• درمان نکروز غیر میکروبی
• درمان جراحت ها و جوش های پوستی
• درمان دررفتگی انگشت دست
• درمان پاره گی رباط دست
• درمان رباط پاشنه پا
• درمان بیماری لایم
• درمان برآمدگی استخوان
• درمان پسوریازیس
• درمان زگیل
• ضد درد و التهاب

?خواص فیزیکی زهر زنبورعسل:

رنگ	شفاف
عطر و بو	تند و شدید
طعم	تلخ و تند
شکل ظاهری	ژلاتینی

 

 

 

?اما این جانوران چگونه در روی موم عسل تولید می کنند؟

 

 

? عسل چگونه تولید می شود – آیا مدفوع زنبور است؟

ابزار های مورد نیاز:

1. کلاه
2. دودی
3. اهرم
4. دستکش
5. برس
6. ظروف تغذیه
7. اکستراکتور 
8. موم ذوب کن
9. برگه موم اجر دار 
10. تخته موم دوز
11. موم دوز
12. رامکا،چهار چوب کندو
13. جعبه کندو
14. و…

 

? اما چرا این حشره ها هر کدام از خانه های کوچک کندو را به صورت شش ضلعی می بافند؟

این یک سؤال قدیمی است که  بیش از 2000 سال پیش، مارکوس ترنتیوس وارو، سرباز رومی که اهل مطالعه بود و دستی هم در نوشتن داشت «حدس زنبوری» را پیشنهاد داد: باید دلیل خیلی مهمی پشت این ساخت و ساز خاص وجود داشته باشد؛ مثلاً اینکه این طوری زنبورها می توانند عسل بیشتری ذخیره کنند. یا شاید برای ساخت شش وجهی نسبت به سایر شکل ها موم کمتری لازم باشد؟ یا …؟مارکوس علم پیشه نبود، ولی به شدت مشتاق بود به راز منطق این نوع ساخت و ساز پی ببرد. چرا؟ شاید چون مارکوس می دانست که طبیعت در یافتن راه حل های بهینه برای مسائل ماهرانه عمل می کند و دنبال این بود که بفهمد چه محدودیت هایی باعث شکل گیری این سازه مومی شده است!  چرا شش ضلعی و نه مربع و مثلث یا پنج وجهی؟این خانه های هم شکل چه شکلی باشند بهتر است؟اگر دایره باشند فضای پرت زیادی بین خونه های دایره ای به وجود می آید و در ضمن مقدار بیشتری موم هم برای پر کردن این فضاهای خالی لازم است. پنج ضلعی و هشت ضلعی هم درست مثل دایره فضای پرت زیادی تولید می کنند، اگر شک دارید می توانید روی یک صفحه ترکیب خانه های دایره ای و پنج ضلعی یا هشت ضلعی رو ترسیم کنید. باید مثل زنبورهای باهوش به دنبال شکل هایی باشیم که وقتی کنار هم چیده می شوند، کاملاً چفت بشوند و فضای خالی ایجاد نکنند.

?کدام شکل ها؟

فیثاغورس اولین کسی بود که فهمید برای پوشاندن یک سطح بدون فاصله و شکاف و با کمک شکل های منتظم تنها اشکال مناسب سه ضلعی، چهار ضعلی و شش ضلعی منتظم هستند. اینجاست که باید به حدس مارکوس رجوع کنیم، حدس لانه زنبوری. مارکوس آن زمان نتوانست حدسیاتش را به کمک ریاضی و هندسه ثابت کند و تازه در سال ۱۹۹۹ ریاضی دانی، به نام “واتسون هیلز “در دانشگاه میشیگان، نشان داد که از بین سه شکل مربع، مثلث متساوی الاضلاع و شش وجهی منتظم با مساحت یکسان، شش وجهی دارای کمترین محیط است.یعنی زنبورها با ساخت خانه های شش وجهی در کندو، برای محصور کردن مساحت و فضای معینی، از موم کمتری استفاده می کنند و کار کمتری هم نسبت به زمانی که قرار باشد منشورهایی با قاعده مربع یا مثلث بسازند، انجام می دهند. از یک منظر دیگر، یک شانه عسل حدود ۴۰ در ۲۰ سانتیمتری بیش از ۱۸۰۰ گرم عسل را در خودش نگه می دارد. در حالی که ساختن این شانه عسل فقط حدود ۴۰ گرم موم نیاز دارد. یعنی ۵۰ برابر وزن خودش عسل ذخیره می کند.

? آیا میدانید!

• ?زنبورها با وجود داشتن حداکثر سرعت ۲۵-۳۰ کیلومتر در ساعت، سریع‌ترین حشرات بال‌دار دنیا نیستند، زیرا آن‌ها برای پرواز در سفرهای کوتاه (از گلی به گل دیگر) آفریده شده‌اند. بال‌های کوچک زنبورهای عسل باید ۱۲۰۰۰ تا ۱۵۰۰۰ بار در دقیقه باز و بسته شود تا بتواند آن‌ها را به کندو برساند. سرعت زنبورها زمانی که دانه‌های گرده را حمل می‌کنند به ۱۵ کیلومتر در ساعت کاهش می‌یابد.
• ?زنبورهای پرستار از نوزادان مراقبت می‌کنند.
• کارگران از ملکه مراقبت کرده و به او غذا می‌دهند.
• ?زنبورهای نگهبان در ورودی کندو مستقر شده و از کندو محافظت می‌کنند.
• ?کارگران ساختمانی موم می‌سازند که در ملکه در آن‌ تخم گذاشته و کارگران، عسل را در آن ذخیره می‌کنند.
• ?برخی از کارگران اجساد زنبورهای مرده را از کلنی خارج می‌کنند.
• ?تعدادی از زنبورها وظیفه جمع‌آوری شهد و گرده را بر عهده دارند.
• ? یک زنبور عسل کارگر تنها ۰٫۰۸۳ قاشق چای‌خوری عسل تولید می‌کند.قدرت زنبورهای عسل در تعداد آن‌هاست. زنبورهای کارگر برای حفظ کلنی در زمستان باید از فصل بهار تا پایان پاییز، حدود۳۰ کیلوگرم عسل تولید کنند. برای رسیدن به این هدف و با نرخ ۰٫۰۸۳ (یک دوازدهم یک قاشق چای‌خوری) عسل به ازای هر زنبور، به ده‌ها هزار کارگر نیاز است. جالب است بدانید که یک کلنی زنبور عسل به خوبی از عهده‌ی تهیه عسل مورد نیاز برای فصل زمستان بر می‌آید.
• ?زنبورها برای برقراری ارتباط با یکدیگر از یک زبان پیچیده و نمادین استفاده می‌کنند.
• ?بعد از پستانداران اولیه، زنبورهای عسل پیچیده‌ترین زبان نمادین روی کره زمین را دارند. این حشرات دارای بیش از یک میلیون نورون (سلول عصبی) در مغز خود بوده و از تعداد زیادی از آن‌ها جهت برقراری ارتباط با یکدیگر استفاده می‌کنند. زنبورهای کارگر در طول زندگی خود وظایف مختلفی را بر عهده دارند. برخی از زنبورها پس از یافتن گل‌های مناسب، به کندو بازگشته و اطلاعات دقیق در مورد یافته‌های خود را با دیگر زنبورها به اشتراک می‌گذارند. آن‌ها این اطلاعات را به وسیله نوعی رقص پیچیده به سایر افراد کندو منتقل می‌کنند.کارل وون فریش، استاد جانورشناسی در مونیخ آلمان، ۵۰ سال از عمر خود را صرف تحقیق درباره زبان زنبورهای عسل نمود و در سال ۱۹۷۳ به دلیل نتایج شگفت‌انگیز تحقیقات خود در مورد رقص زنبور عسل، موفق به دریافت جایزه نوبل شد. علاوه بر رقص، زنبورها برای برقراری ارتباط از انواع نشانه‌های بویایی که توسط فرمون‌های ترشحی تولید می‌شوند نیز بهره می‌برند.
• ?در زمستان با کاهش دما، زنبورها برای گرم نگه داشتن خود و کندو یک گروه فشرده تشکیل می‌دهند. همچنین کارگران در اطراف ملکه جمع می‌شوند و تا او را گرم نگه دارند. در تابستان، کارگران هوای داخل کندو را با تکان دادن مدوام بال‌های خود تهویه و خنک می‌کنند تا ملکه و نوزادان را از گرمای بیش از حد محافظت کنند. شما می‌توانید صدای به هم خوردن بال‌های آن‌ها در داخل کندو را از چندین متر آن طرف‌تر بشنوید‌!
• ?یک زنبور عسل ممکن است روزانه از ۲۰۰۰ گل بازدید کند.زنبور عسل کارگر نمی‌تواند حجم زیادی از گرده‌ی گل‌ها را با خود به کندو ببرد، بنابراین قبل از عزیمت به کندو، از حدود ۵۰ تا ۱۰۰ گل بازدید می‌کند. او روزانه این سفرهای کوتاه را بارها و بارها تکرار می‌کند که این امر سبب سایش بال‌ها و ایجاد زخم‌های زیادی در بدن او می‌شود. به همین علت زنبورهای پرکار و سخت‌کوش که وظیفه حمل دانه گرده به کندو را بر عهده دارند، عمر کوتاهی داشته و تنها ممکن است سه هفته زندگی کنند.
• ?کندوی زنبور عسل قلمرو زنان است!زنبورهای نر از تخم‌های بارور نشده به وجود می‌آیند و فقط حدود ۱۵ درصد از جمعیت یک کلونی را تشکیل می‌دهند. وجود نرها در کندو، نشانگر سلامت آن و فراوانی منابع غذایی کلنی است. با این حال، نرها در پایان فصل از بین می‌روند، زیرا خود سبب کاهش منابع می‌گردند. دلیل اصلی این امر این است که در کلنی زنبورهای عسل نرها برخلاف ماده‌ها وظیفه‌ای جز تغذیه و جفت‌گیری ندارند.
  

???

خب دوستان عزیزم مطالب به پایان رسید، تمام این مطالب وبلاگ تنها بخشی از شگفتی های زنبور عسل بودند که به صورت جمع بندی شده مورد اختیار شما قرار گرفتند تا پی برده شود که این مخلوق خداوند چقدر ارزشمند است که حتی یکی از سوره های مبارک قرآن کریم به نام این حشره (نحل)، نازل شده است.

با سپاس از همراهی شما…

مشخصات نویسنده:

نام و نام خانوادگی : یگانه صمدی

پایه تحصیلی :  نهم- متوسطه اول

مدرسه: شاهد صفایی-سلماس

سال تحصیلی:01-1400

دریافت کننده وبلاگ: مربی پرورشی، سر کار خانم فریبا علیپور